O camiño das "tesoiras máxicas" comeza nas salinas de Santa Pola en 2005. O científico español Francis Mojica detectou unha serie de extranas secuencias que se repetían no xenoma duns organismos procariotas e postulou que se podía tratar dun sistema de defensa fronte os virus. Máis tarde, no ano 2012, un grupo da Universidade de Berkeley liderado polas futuras premio Nobel Jennifer Doudna e Emmanuelle Charpentier lograron editar ADN mediante o CRISPR-Cas9 creando unha aplicación práctica para o descubremento do microbiólogo español. Non é a primeira tecnoloxía que permite a edición xenética, pero sí a primeira que conseguiu facelo de forma precisa, económica e sinxela.
Pero para entender o impacto deste novo descubrimento, expliquemos antes en qué consiste.
CRIPSR é un acrónimo de Repeticiones Palindrómicas Cortas Agrupadas y Regularmente Espaciadas (ou Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats), pero só polo seu nome esto segue a parecer chinés. En realidade é o nome dunhas secuencias repetitivas presentes no ADN das bacterias. Conteñen o material xenético dos virus que xa atacaron ás baterias no pasado, e por iso permiten recoñecelas cando se repite a infección e defenderse ante elas cortándolle o ADN.
Os científicos aprenderon a usar a ferramenta CRISPR fóra das bacterias para cortar e pegar anacos de material xenético en calquera célula. O sistema parte de dous compoñentes básicos: por un lado un fragmento de ARN que actúa a modo de guía (ou GPS) para identificar o segmento de ADN que se quere editar ou cambiar; por outro dunha enzima (a máis frecuente é a Cas9) que o corta ca precisión dun bisturí.
A técnica CRIPSR para alterar o ADN permite ós investigadores modificar xenes concretos sin ter que introducir ADN doutras especies, o que reduce, por exemplo, os prexuizos en contra dos alimentos tranxénicos.
O potencial de CRISPR é inmmenso e abarca moitos campos. Dende a modificación de xenes xa activos de cultivos para producir cereais más saudables, pasando pola eliminación dos xenes que favorecen as pragas nunha grande variedade de cultivos e especies vexetais ou o deseño de fármacos personalizados para o noso perfil xenético e inclusive lograr que nos poidan transplantar órganos dos porcos ós humanos (eliminando as enfermidades que nos poden transmitir).
Estas tesoiras moleculares abren a porta para numerosos avances científicos, pero tamén a numerosos riscos. O uso desta ferramenta medrou de forma exponencial durante a última década. Pero este rápido crecemento non veu acompañado dunha lexislación que regule o seu uso, o que pode favorecer que se leven a cabo experimentos que provoquen cambios irreversibles na humanidade, como o deseño de embrións que poderían impoñer case calquer rasgo xenético na poboación (como por exemplo que todos os seres humanos tivésemos o cabelo vermello).

En definitiva, este grande poder conleva unha grande responsabilidade que ten que ser estudiada e debatida por toda a sociedade, non só pola comunidade científica. O reto non é pequeno, xa que carecemos das estructuras institucionais a nivel global que nos permitan tomar decisións que afecten a todo o planeta. É necesario conseguir a creación de organismos transnacionais o suficientemente estables e respetados, o máis despolitizados posible e que poidan ter poder de decisión. Como xa se probou no pasado, os numerosos intentos acabaron en fracaso, pero as consecuencias de non acadalo son o suficientemente perigosas como para non deixar de intentalo.